Kaarten
Resinsje Nieuwsblad NOF | Emigrant definitief in 'canon' Fries theater
Fotografie: Natalia Balanina

‘In de ‘sneinske keamer’ van een klassieke boerderij, inmiddels een bed & breakfast.

Mocht er ooit een canon worden samengesteld van de beste Friestalige theatervoorstellingen ooit, dan mag De Emigrant zeker niet ontbreken. Tien jaar geleden al een theatraal monument, nu op ingetogen wijze gemoderniseerd en nog steeds monumentaal. 

Het blijft altijd afwachten, een gemoderniseerde reprise van een voorstelling. Zeker als het gaat om de theatervoorstelling De Emigrant. In het paleis van eigen herinneringen toch al een voorstelling met een schier onaantastbare status. Voeg daar ook nog de levenswet aan toe dat mooie herinneringen tien jaar later altijd het risico hebben dat vaak onterecht ook nog eens mooier worden gemaakt.

De angst dus voor een romantische valkuil die alles wat voorbij is mooier maakt. Maar ook de min of meer angstige vraag of een tien jaar oudere Freark Smink (75) de voorstelling nog even fantastisch kan dragen als toen. De aanpassing om van emigrant Sybolt de Haas een tachtiger te maken is op papier kinderspel, ook de noodzakelijke aanpassing om Theo Smedes van snor en pruik te beroven als een vermomde journalist van Turkse afkomst ‘kin net mear’.

Wat dat betreft is het opnij fertelde verhaal van Romke Toering, nu onder regie van Jos Thie, over de terugkeer van een emigrant naar it heitelân een stuk actueler geworden met de rol van Amin Ait Bihi als journalist Rachid Khadari van Marokkaanse afkomst. Met een af en toe hilarische dialoog waarin Sybolt op argeloze wijze het gedachtengoed van een deel van Nederland onder woorden brengt. Op het onvermijdelijke Wêr komst wei? antwoordt de journalist Leeuwarden. Oh, ik seach dy foar in bûtenlanner oan.

In dit verband heeft ook Sybolt aanvankelijk moeite om de overeenkomsten tussen Emigranten van toen en nu te erkennen. In zekere zin werd het succesverhaal van de emigrant van toen beter verkocht dan het verhaal van nu. En dat heeft dan weer te maken met een hardere maatschappij.

Een passend kroonjuweel van tien jaar Pier21

Ik was in die tien jaar bijna vergeten hoe ijzersterk het verhaal van Romke Toering is over de in melancholie gedrenkte terugkeer van Sybolt naar Easterlittens. Het Baarderlân van halverwege de vorige eeuw is geheel verdwenen, en de opportunistische gelovige Sybolt merkt: As ik wer nei Easterlittens gean, begjin ik gewoan wer te flokken. Ooit als niet kerkelijke heiden vertrokken, maar aan de overkant van de Atlantische Oceaan bekeerd tot het geloof. Dat hat my dêr der troch skuord.

De voorstelling gaat over het verhaal van boer Sybolt die aan zijn inmiddels overleden vrouw Nynke moest beloven nog één keer terug te keren naar Fryslân. Geanne je no werom of geane je ergens hinne? Zo stelt hij de in de lucht hangende, onbeantwoorde vraag aan zichzelf. Voor heel even filosoof tegen wil en dank, nuchter, een beetje besmet met het Amerikaanse virus dat alles groter is in Amerika, en dus beter. Het inmiddels verbleekte evangelie van de ooit nieuwe wereld.

Foto: Lucas Kemper
Tekst: Rynk Bosma
Gepubliceerd in: Nieuwsblad NOF
Gepubliceerd op: 14 november 2023

Blijf op de hoogte
Naam(Vereist)
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.