Twaalf jaar geleden vroeg producent David Lelieveld, oprichter van Pier21, aan Romke Toering om een stuk te schrijven over emigratie.
We hadden Simmer 2000 gehad en It wrede paradys van Hylke Speerstra, met verhalen van geëmigreerde Friezen. Hoe kijk je naar dit land, als je zo lang bent weggeweest? Toering schreef er een succesvol toneelstuk over, De Emigrant , dat in de basis het meest weg heeft van een vertelling. Sybolt de Haas, gespeeld door Freark Smink, heeft zestig jaar lang heimwee gehad en aarzelt nog nu zijn overleden vrouw hem heeft opgedragen een keer terug te gaan naar het heitelân.
Het stuk is door Pier21 onder regie van Jos Thie in reprise genomen. Dat gebeurt zelden of nooit met oorspronkelijk Friese stukken. Met wederom Smink en Theo Smedes, maar nu ook met de jonge Marokkaanse acteur Amin Ait Bihi. Alleen al zijn verschijning is beslist een toevoeging, omdat hij op overtuigende manier de gespletenheid van de emigrant weerspiegelt in het verhaal van zijn eigen familie en van zichzelf. Nu pas wordt de pijn van het niet helemaal ‘hier’, maar ook niet meer ‘daar’ wonen echt voelbaar.
In het eerste deel domineert vooral het komische, want De Emigrant is zeker ook een erg onderhoudend stuk. En Smink, met zijn natuurlijke, superieure timing, is een geweldige speler die de lach aan zijn kont heeft hangen. Maar als hij vertelt over een uit de hand gelopen confrontatie met zijn spijkerharde broer, dan wreekt zich dat talent, want het oud zeer tussen die twee komt er niet zo goed uit. Pas na het interview met de Marokkaanse journalist wint het relaas van Sybolt aan diepgang.
Voor het antwoord op de vraag waarom Sybolt zo lang twijfelde om terug te gaan naar Friesland, moeten we echter wachten tot het deel na de pauze. Daarvoor lijkt zijn verblijf in Fryslân alleen maar positief, aangemoedigd door zijn B&B-gastheer en zijn zoon vanuit Amerika (beiden sympathiek gespeeld door Theo Smedes), maar ergens hangt er een donkere schaduw over, die alles te maken met de jeugdvriendin waarmee hij niet mocht trouwen.
De ontdekking die Sybolt uiteindelijk doet zal ik hier niet verklappen. De reis die begon als een feest van herkenning, eindigt in het besef dat het land van zijn roots hem verraden heeft. Het unheimische gevoel van gespletenheid dat iedere migrant kent, is een wond geworden die niet meer heelt.
Wat begon als een komische vertelling, verandert in een pijnlijke tragedie. De Emigrant is een aangrijpend verhaal dat het verdient om opnieuw verteld te worden.
Pier21
Groot Schavernek 9F
8911 BW Leeuwarden
Nederland
Voorstellingen
Moed – Je mag wel bang zijn maar niet laf
BENNO
Krijst der safolle foar werom
Avond
Over Pier21
Vrijwilliger worden
Steun ons
Pier21 wordt meerjarig ondersteund door
