Friese gemeenten organiseren dit jaar tal van activiteiten om mantelzorgers, mensen die onbetaald en vaak langdurig zorg of andere hulp verlenen aan zieke familieleden of vrienden, in het zonnetje te zetten. De meeste gemeenten doen dat vandaag, tijdens de Dag van de Mantelzorg, of later deze week. Een enkele gemeente heeft in de afgelopen weken al bijeenkomsten georganiseerd om de informele verzorgers een hart onder de riem te steken. Dat blijkt uit een inventarisatie van het Friesch Dagblad .

Gemeenten zijn verplicht om mantelzorgers ieder jaar een blijk van waardering te tonen. Het rijk verstrekt iedere gemeente jaarlijks een budget voor deze mantelzorgwaardering. De lokale overheden mogen zelf bepalen hoe de waardering eruit ziet.

In Fryslân zetten veel gemeenten dit jaar in op een combinatie van een activiteit met een cadeaubon of geldelijke waardering. Zo werden mantelzorgers in Smallingerland het afgelopen weekend uitgenodigd om naar schouwburg De Lawei te komen voor een gezamenlijke lunch, verschillende workshops en een informatiemarkt. Daarnaast kunnen mantelzorgers in Smallingerland een mantelzorgcompliment van 100 euro aanvragen en worden ze gratis lid van MeiJo, een organisatie die ouderen helpt en ondersteuning biedt aan mantelzorgers.

En ik dan?

Zeker vier gemeenten nodigen de bij hen bekende mantelzorgers dit jaar uit om de muzikale theatervoorstelling En ik dan? te bezoeken. De productie van Pier21 vertelt het verhaal van een jonge vrouw die altijd klaarstaat voor anderen en na het overlijden van haar ouders hoofdverantwoordelijk is voor de zorg van haar broer.

In de gemeente Leeuwarden gaan mantelzorgers voorafgaand aan de voorstelling samen eten. De eerste groep mensen ging al tijdens de try-outs in Wergea, aldus persvoorlichter Erik Krikke. ,,Toen is er samen gegeten door onder meer de mantelzorgers die betrokken zijn bij het mantelzorgcafé, was er een spreker en ging het gezelschap daarna gezamenlijk naar de toneelvoorstelling.”

Ook in Ooststellingwerf kwamen mantelzorgers al samen. De gemeente nodigde de informele verzorgers in oktober uit voor een lezing van hoogleraar Erik Scherder, onder meer bekend van verschillende tv-programma’s en meerdere boeken over de werking van het brein. Volgens een woordvoerder van de gemeente was het een ‘inspirerende middag over hoe je goed voor een ander zorgt, zonder jezelf uit het oog te verliezen’.

Grote verschillen

Net als voorgaande jaren kiezen vrijwel alle gemeenten er ook dit jaar voor om de bij hen bekende mantelzorgers een cadeaubon of een geldelijke waardering te geven. Daarin zijn flinke verschillen zichtbaar, variërend van een tegoedbon ter waarde van 12,50 euro in de ene gemeente tot een mantelzorgcompliment van 150 euro in de andere.

Een paar gemeenten werken voor de cadeaubonnen samen met lokale ondernemers. Mantelzorgers in Opsterland bijvoorbeeld krijgen tien munten met ieder een waarde van 5 euro. Deze kunnen zij inleveren bij 21 lokale ondernemers, waaronder restaurants, slagers, bloemisten en een boekhandel.

Een nieuw, landelijk initiatief om mantelzorgers dit jaar een Mantellintje te geven is in Fryslân nog niet populair. Alleen de gemeente Harlingen laat weten de lintjes uit te reiken. Andere Friese gemeenten zeggen hun waardering liever op een andere wijze dan via een lintje of speldje kenbaar te maken.

Niet iedereen in beeld

De Friese gemeenten hebben gezamenlijk ruim 6600 mantelzorgers in beeld. Dit zijn Friezen die bij hun gemeente kenbaar hebben gemaakt dat ze mantelzorg verlenen of die geregistreerd staan bij sociale ondersteuningspunten als KEaRN, Sociaal Werk De Kear, Wij Zijn Yfke en Amaryllis.

Opmerkelijk is dat de ene gemeente mantelzorgers veel duidelijker in het vizier heeft dan andere. Zo zijn er bij de gemeente Tytsjerksteradiel 79 mantelzorgers bekend terwijl Súdwest-Fryslân een kleine 1700 geregistreerd heeft.

Overigens geldt voor het hele land dat er veel meer mantelzorgers zijn dan de mensen die bij de gemeenten bekend zijn. De rijksoverheid schat in dat Nederland in totaal vijf miljoen mantelzorgers telt. Met de toenemende vergrijzing is het de verwachting dat dit aantal in de toekomst toe zal nemen. Ongeveer 9 procent van de mantelzorgers voelt zich overbelast door de zorgtaken.

Omdat voor elkaar zorgen voor veel mensen normaal is, herkennen mensen zichzelf vaak niet als mantelzorger, zegt Silvia Meeuwsen, persvoorlichter van de gemeente Súdwest-Fryslân. ,,Zolang de zorg voor een ander in balans is met alle andere activiteiten, is het ook heel fijn en waardevol om voor een ander te zorgen. Toch is het goed om je dan al te beseffen dat je mantelzorger bent. Hierdoor lees en hoor je ook informatie over wat er mogelijk is aan mantelzorgondersteuning.”